Αγιοφαραγγο

Το Αγιοφάραγγο βρίσκεται νότια της Μονής Οδηγήτριας και δημιουργήθηκε από τις κοίτες δύο ρεμάτων που ξεκινούν το ένα βόρεια – βορειοανατολικά από το Γυαλομονόχωρο και το άλλο βορειοανατολικά από την Οδηγήτρια. Τα δύο ρέματα συναντούνται κοντά στην Αγία Κυριακή και αφού ακολουθήσουν μια σχετικά ομαλή διαδρομή δυτικά και νότια της εκκλησίας Αγ. Κυριακής εισέρχεται στο ποροφάραγγο απ’ όπου αρχίζει το κυρίως φαράγγι, το Αγιοφάραγγο και καταλήγει στο Λιβυκό πέλαγος όπου απλώνεται μια μικρή αλλά θαυμάσια παραλία.

Το όνομά του οφείλεται στο ότι χρησιμοποιήθηκε από πολλούς ερημίτες που ασκήτευσαν εδώ λόγω της απομόνωσης που προσφέρει από τις κατοικημένες περιοχές της Κρήτης. Σύμφωνα με το θρύλο, τριακόσιοι ερημίτες ζούσαν εδώ σε συνθήκες απόλυτης απομόνωσης του ενός από τον άλλο. Συναντιόταν μόνο μια φορά το χρόνο στο “Γουμενόσπηλιο” κι εκεί αφού μετριόντουσαν έβλεπαν πόσοι είχαν πεθάνει τον προηγούμενο χρόνο.
Στη μεγαλύτερη διαδρομή του φαραγγιού υψώνονται δεξιά και αριστερά τεράστιοι κάθετοι βράχοι στους οποίους υπάρχουν πολλές σπηλιές. Το Αγιοφάραγγο είναι πολύ γραφικό και γίνεται ακόμη γραφικότερο από το γεγονός ότι μπορείς να το περάσεις μόνο πεζοπορώντας, καθώς ο τόπος είναι απομονωμένος, άγριος και τραχύς. Όλα αυτά μαζί με το γεγονός ότι βρίσκεται πάρα πολύ μακριά από κατοικημένους τόπους έκαναν το Αγιοφάραγγο το πρώτο κέντρο ασκητικού βίου όχι μόνο της περιοχής αλλά ολόκληρης της Κρήτης, από τα πρώτα κιόλας χριστιανικά χρόνια. Κατηφορίζοντας το φαράγγι και 250 περίπου μέτρα πριν φτάσομε στην παραλία βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αντωνίου που υπήρξε και το κέντρο του ασκητισμού της περιοχής, αφού σ’ αυτόν πρέπει να έκαναν όλες τις τελετουργίες της χριστιανικής λατρείας. Η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου πιστεύεται ότι έχει ανακαινιστεί τρεις φορές για να πάρει τη σημερινή της μορφή. Κατ’ αρχήν ήταν ένα μικρό εκκλησάκι σε μια μικρή σπηλιά μέσα στο βράχο αλλά καθώς περνούσαν τα χρόνια και μεγάλωνε ο αριθμός των ασκητών χρειαζόταν μεγαλύτερη εκκλησιά γι’ αυτό και την μεγάλωσαν. Για τρίτη και τελευταία φορά ανακαινίστηκε ή μεγάλωσε κατά τον 14ο ή 15ο αιώνα και έτσι διατηρείται μέχρι σήμερα. Είναι αρίστης τεχνικής αρχιτεκτονικής και είχε τοιχογραφηθεί αλλά λόγω του ότι βρίσκεται κοντά στην θάλασσα οι τοιχογραφίες καταστράφηκαν.

Έξω από την εκκλησία υπάρχει ένα πηγάδι από το οποίο προμηθεύονταν το νερό τους οι ασκητές καθ’ ότι δεν υπάρχει εκεί κοντά καμιά πηγή, ενώ νότια από την εκκλησία πάνω σ’ ένα μικρό ύψωμα βρέθηκε συλημένος κυκλικός θολωτός μινωικός τάφος που δείχνει την ανθρώπινη παρουσία από την Μινωική εποχή. Κατηφορίζοντας από την Εκκλησία για την θάλασσα στην αριστερή πλευρά και σε μικρή απόσταση από την εκκλησία υπάρχει ο Γουμενόσπηλιος.

Πρόσβαση
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που μπορεί κανείς να πάει στο Αγιοφάραγγο. Με καϊκι μπορείτε να πάτε από τον Κόκκινο Πύργο, την Αγία Γαλήνη ή από τους Καλούς Λιμένες. Μπορείτε επίσης να πάτε με αυτοκίνητο από το παραδοσιακό χωριό του Σίβα κοντά στη Φαιστό. Συνεχίζετε μετά τον Σίβα προς τη Μονή Οδηγητρίας. Ακριβώς έξω από το μοναστήρι συνεχίζετε ευθεία (όχι δεξιά) κι ακολουθείτε τις πινακίδες προς Καλούς Λιμένες. Λίγο μετά την Οδηγήτρια (περίπου 15 λεπτά) υπάρχει διασταύρωση δεξιά. Είτε αφήνετε το αυτοκίνητο εκεί και προχωράτε προς το φαράγγι που φαίνεται στο βάθος (νότια) είτε συνεχίζετε ακόμη λίγο προς τα κάτω. Ο χρόνος που χρειάζεται για να διασχίσετε το φαράγγι από το κοντινότερο σημείο στάθμευσης είναι 30-50 λεπτά σε πολύ ομαλό μονοπάτι, όταν δεν υπάρχει νερό.